Motivatie: doe het zelf !

"Als je geen zin hebt, moet je maar zin máken," kreeg ik als kind wel eens te horen. Een uitspraak die me toen al bezighield. Hoezo 'zin maken'? Waar haal je die dan vandaan?

Het afgelopen jaar begeleidde ik een paar groepen trainees, jonge professionals in een versneld ontwikkeltraject. Het viel me op dat veel trainees worstelen met de thema's persoonlijke effectiviteit en zelfmotivatie. Hoeveel energie kost het je, kun je de aandacht en concentratie opbrengen om die klus af te maken, juist het deel van je werk waar je het minst mee hebt?

Het is handig als je in staat bent jouw eigen motivatie te richten. Sterker nog, het is een onmisbare vaardigheid in het werkende leven. Maar hoe dan? Dat vertellen ze je er nooit bij. Steve de Shazer, grondlegger van de Oplossingsgerichte benadering heeft een praktisch hulpmiddel bedacht; gebruik gewoon de bekende schaalvraag, toegespitst op motivatie. Je kunt deze schaalvraag zelfs aan jezelf stellen (zelfcoaching).

- Hoe gemotiveerd ben ik om deze klus uit te voeren? op een schaal van 0-10?
- Wat maakt dat ik al zo gemotiveerd ben?
- Wat zou er anders zijn, wat zou ik merkbaar anders doen, wanneer ik zeer gemotiveerd was?
- Zijn er momenten geweest dat ik voor een soortgelijke klus goed gemotiveerd was? Hoe deed ik dat?
- Hoe kan ik één stukje gemotiveerder worden?

Met deze schaaltoepassing hadden trainees een hulpmiddel om de eigen motivatie zo nodig op te krikken en natuurlijk gaandeweg meer te leren over de eigen motivatie.

vraag: Wat doe jij om voldoende gemotiveerd te blijven?

Oplossingsgericht Motiveren

Wat maakt dat je gemotiveerd raakt door een doel?
De Oplossingsgerichte psychiater Ben Furman noemde het eens een korte Oplossingsgerichte Motivatieleer.
1. het is jouw eigen doel. Motivatie is sterker als je zelf je doelen kunt kiezen. Motivatie is nog veel sterker als je jouw doelen aan je dromen kunnen koppelen.
2. je begrijpt de voordelen die jouw doel biedt. Besteed daarom aandacht aan de voordelen. Net als brood, zet dat ook niet in de oven voordat het deeg is gerezen. laat het deeg rijzen. Praat eerst over de voordelen, bak daarna het brood.
3. je gelooft dat het mogelijk is. Je moet het vertrouwen hebben dat je het kúnt. "Heb je iets soortgelijks al eens eerder gedaan?” “Zijn er vrienden die je kunnen helpen?” Gebruik je hulpbronnen!
4. je hebt het gevoel van succes nodig. Je wilt voelen dat je voortgang boekt. Dus bevestiging (feedback)van de omgeving dat je dichter bij je doel komt. Daarom is het belangrijk supporters te hebben en regelmatig te evalueren: 'wat gaat er al (een beetje) beter?'

Kortom, kies je eigen haalbaar doel, hou voor ogen wat dat je zal opleveren, bouw verder op jouw eerdere (leer-)ervaringen en hou steeds de voortgang in de gaten. Simpel (maar nog niet gemakkelijk)!

Vrijheid en geluksgevoel

Als je weet wat je wilt, ben je een flinke stap verder, zou je zeggen. Als je vervolgens de vrijheid hebt om zelf keuzes te maken, gaat je leven er flink op vooruit.
Dit wordt bestreden door Dan Gilbert, professor sociale psychologie op Harvard. Hij stelt dat mensen het vermogen hebben om zelf geluksgevoelens aan te maken en dat dit vermogen meer gestimuleerd wordt in een situatie waarin de keuzes beperkt zijn. Is er meer keus, dan ben je afhankelijk van extern gestimuleerde geluksgevoelens en meestal slechter af:

66% of the people choose to be in the situation where they will have the freedom to choose and where they will consequently be more dissatisfied. Because they do not know the conditions under which synthetic happiness grows.

Waarom is dit zo? Welk deel van de hersenen houdt ons zo voor de gek? Hou je vast. Dat is het proscopische geheugen van de prefrontale cortex, nu net het deel waardoor we vragen kunnen beantwoorden als "stel je voor dat...". Dit deel van de hersenen heeft last van impact bias: het schat het voordeel van een andere levenssituatie te sterk in. Gilbert: "We synthesize happiness, but we think happiness is a thing to be found."

Het goede nieuws is natuurlijk dat we voor ons welbevinden veel minder afhankelijk zijn van de omstandigheden, dan we vaak denken. We mogen dus best een beetje meer vertrouwen op onze eigen veerkracht (resilience)!